Θα έχετε ακούσει ότι στην Κρήτη, αλλά και σε άλλα μέρη της Ελλάδας τρώνε το φακόρυζο. Πιστεύετε ότι αυτό προκύπτει απλά και μόνο από έναν γευστικό συνδυασμό δύο τροφών; Ευτυχώς όχι. Πίσω από αυτό το ντουέτο, υπάρχει μια μαγική αλχημεία.
Tα όσπρια είναι καλή πηγή πρωτεΐνης, αλλά τους λείπει ένα από τα εννέα απαραίτητα για τον οργανισμό αμινοξέα, το οποίο βρίσκεται στο ρύζι. Έτσι, αν τα μαγειρέψετε μαζί, προσφέρετε στον οργανισμό σας, πρωτεΐνη υψηλής ποιότητας.
Ας πιάσουμε όμως το θέμα από την αρχή.
Οι πρωτεΐνες είναι απαραίτητες για την ανάπτυξη και την αποκατάσταση των ιστών του σώματος και ιδιαίτερα των μυών. Ακόμη οι πρωτεΐνες είναι σημαντικές για την δημιουργία ορμονών, την παραγωγή ενζύμων και νευροδιαβιβαστών και τη μεταφορά θρεπτικών συστατικών στο αίμα.
Γενικά καλές διαιτητικές πηγές πρωτεΐνης είναι: Τα αυγά, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, τα θαλασσινά, το κρέας, τα πουλερικά όπως η γαλοπούλα, η σόγια, τα ψάρια, τα όσπρια, οι ξηροί καρποί και οι σπόροι όπως τα φιστίκια και το σουσάμι, ο αρακάς, η βρώμη, το ρύζι και το καλαμπόκι.
Τα δομικά συστατικά των πρωτεϊνών είναι τα αμινοξέα τα οποία συνολικά είναι είκοσι. Τα μόρια των πρωτεϊνών είναι σαν “αλυσίδες” αποτελούμενες από αμινοξέα. Όταν οι πρωτεΐνες των τροφών εισέρχονται στον οργανισμό κατακερματίζονται στα αμινοξέα που το σώμα τα χρησιμοποιεί σαν υλικά για να φτιάξει τις δικές του πρωτεϊνες (πρωτεϊνοσύνθεση).
Τα απαραίτητα αμινοξέα επειδή δεν μπορούν να συντεθούν από τον ανθρώπινο οργανισμό θα πρέπει να προσλαμβάνονται καθημερινά από τις τροφές. Καλές πηγές απαραίτητων αμινοξέων είναι το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, το αυγό, τα όσπρια και η σόγια.
Από φυτικές πηγές μόνο η σόγια και σε μικρότερες ποσότητες τα αμύγδαλα έχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα σε τέτοια αναλογία και ποσότητα ώστε να καλύπτουν όλες τις ανάγκες του σώματος.
Όταν λοιπόν κάποιος νηστεύει ή είναι χορτοφάγος το εύλογο ερώτημα που προκύπτει είναι από που και με ποιο τρόπο θα προμηθευτεί όλα τα απαραίτητα αμινοξέα που χρειάζεται ο οργανισμός του;
Υπάρχει μια κοινή λαθεμένη πεποίθηση γύρω από το θέμα των απαραίτητων αμινοξέων. Πολλοί εσφαλμένα πιστεύουν ότι σε αντίθεση με τις ζωικές τροφές, οι φυτικές τροφές δεν περιέχουν ΚΑΘΟΛΟΥ τα απαραίτητα αμινοξέα. Η αλήθεια είναι ότι τα περιέχουν όχι όμως σε τέτοια αναλογία που να καλύπτει απόλυτα τις ανάγκες του οργανισμού.
Για να μπορεί ο οργανισμός να συνθέσει τις πρωτεΐνες του θα πρέπει να λαμβάνει από όλα τα αμινοξέα και στις σωστές αναλογίες. Η ισορροπία των διαφόρων αμινοξέων είναι απαραίτητη γιατί η αυξημένη ποσότητα σε ένα αμινοξύ αυξάνει την ανάγκη για τα άλλα αμινοξέα και δημιουργεί προβλήματα στο μηχανισμό σύνθεσης πρωτεϊνών στο σώμα. Οι διαιτολόγοι το γνωρίζουν αυτό και μια από τις βασικές τους μέριμνες όταν κάποιος είναι χορτοφάγος ή νηστεύει είναι να συνδυάζουν τις τροφές στο διαιτολόγιο αυτού του ατόμου με τέτοιο τρόπο ώστε η μια φυτική τροφή να συμπληρώνει το “πρωτεϊνικό” έλλειμμα της άλλης εξ ου και ο όρος συμπληρωματικές φυτικές πρωτεΐνες.
ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Τα φασόλια έχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα όχι όμως τα αμινοξέα μεθειονίνη και τρυπτοφάνη στις αναγκαίες ποσότητες. Το ψωμί είναι πλούσιο σε μεθειονίνη και τρυπτοφάνη. Έτσι όταν κάποιος καταναλώσει φασόλια μαζί με ψωμί μπορεί να εφοδιάσει το σώμα του με ολοκληρωμένη πρωτεΐνη, ενώ αν τα καταναλώσει ξεχωριστά να μην καλύψει τις ανάγκες σε πρωτεΐνη.
΄Αλλοι τέτοιοι συνδυσμοί που αλληλοσυπληρώνονται για να προκύψουν οι συμπληρωματικές φυτικές πρωτεϊνες είναι :
- τα μπιφτέκια λαχανικών ζυμωμένα με δημητριακά και πατάτα
- τα μπιφτέκια από όσπρια και δημητριακά πχ αλεύρι βρώμης
- το ρυζότο με αρακά, καλαμπόκι και μανιτάρια
- τα ζυμαρικά με τα μανιτάρια και ταχίνι
- το φαγόπυρο με κινόα και άγριο ρύζι
- τα γεμιστά με πλιγούρι,μανιτάρια και ρύζι
- το σπανακό-πλιγουρό-ρυζο με ταχίνι
- το μπριάμ λαχανικών με πατάτες και φυστικοβούτυρο ή ταχίνι
- αλλά και τα μίγματα δημητριακών, ξηρών καρπών και σπόρων συνδυασμένα με γάλα ή γιαούρτι σόγιας
Την επόμενη φορά που θα ετοιμάσετε το νηστίσιμο πιάτο σας, σκεφτείτε τον έξυπνο συνδυασμό!
Πηγές: Diatrofi.gr & «Διατροφή, Φυσιολογία και Άθληση» του Δρ. Κωνσταντίνου Ν. Παύλου.
Healthy life, better life!!!