Η οστεοπόρωση, μία ευρέως διαδεδομένη πάθηση, οφείλεται στην παρουσία διαφόρων παραγόντων τους οποίους μπορούμε να τους κατατάξουμε σε δύο κατηγορίες:
Α. Αυτούς για τους οποίους δεν μπορούμε να κάνουμε κάτι… όπως:
η προχωρημένη ηλικία,
το γυναικείο φύλο και
η κληρονομικότητα και άλλοι.
β. Σε αυτούς για τους οποίους μπορούμε να κάνουμε πολλά:
το κάπνισμα,
η ανεπαρκής διατροφή κυρίως σε ασβέστιο και βιταμίνη D,
η λήψη συγκεκριμένων φαρμάκων καθώς και,
η έλλειψη σωματικής άσκησης.
Η άσκηση, το πιο αποτελεσματικό φάρμακο!
Η σωματική άσκηση είναι ευεργετική για όλους τους ανθρώπους αλλά ιδιαίτερα για εκείνους με οστεοπόρωση, που εμφανίζουν αυξημένο κίνδυνο να υποστούν κάποιο κάταγμα. Και αυτό γιατί η άσκηση είναι ένας από τους βασικότερους παράγοντες για τη διατήρηση και τη βελτίωση της κατάστασης των οστών και της οστικής πυκνότητας. Ο ανθρώπινος σκελετός είναι ένας εξόχως δυναμικός ιστός που βρίσκεται διαρκώς σε μια κατάσταση αποδόμησης και ανασύνθεσης, ανάλογα με τις απαιτήσεις που εμείς του θέτουμε.
Με την άσκηση δυναμώνουμε το μυικό μας σύστημα, βελτιώνουμε την ισορροπία, αποτρέπουμε τις πτώσεις και τα ατυχήματα, καθυστερούμε την απώλεια της οστικής μάζας και προστατεύουμε τη σπονδυλική στήλη, ενώ ταυτόχρονα επιτυγχάνουμε και άλλα θετικά αποτελέσματα για τον οργανισμό μας, όπως τη μείωση της αρτηριακής πίεσης και των σφυγμών, την απώλεια περιττού σωματικού βάρους, τη βελτίωση της φυσικής κατάστασης και της ψυχολογικής μας διάθεσης.
Τί είδους άσκηση θα βοηθήσει;
Όσον αφορά στο σκελετό και στα οστά, ο τύπος της άσκησης που επιλέγουμε πρέπει να έχει κάποια συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και στόχους και να περιλαμβάνει μια γκάμα ασκήσεων και δραστηριοτήτων που να στοχεύουν στα ακόλουθα:
Στην ενδυνάμωση του μυικού συστήματος
Στη βελτίωση της στάσης του σώματος και της θέσης της σπονδυλικής στήλης
Στη βελτίωση της ισορροπίας
Στη φόρτιση του σκελετού μέσω αερόβιας άσκησης
Πιο συγκεκριμένα…
Η ενδυνάμωση πρέπει να γίνεται μέσω ασκήσεων που αναγκάζουν τους μύες και τα οστά να εκτελέσουν κινήσεις ενάντια σε αντίσταση, κάτι που μπορεί να επιτευχθεί με τη χρήση ελεύθερων βαρών, μηχανημάτων ή λάστιχων αντίστασης.
Η σωστή στάση του σώματος είναι σημαντική, γιατί σε αντίθετη περίπτωση και κυρίως κατά την εκτέλεση στροφικών κινήσεων, η ενδεχόμενη κακή θέση της ΣΣ και η ανισορροπία των μυών του κορμού, μπορεί να προκαλέσει αυξημένες πιέσεις πάνω στους σπονδύλους και να επιφέρει κάποιο κάταγμα.
Ακόμα περισσότερο σημαντική είναι η βελτίωση της ισορροπίας του σώματος μέσω ασκήσεων που θέτουν σε πρόκληση τα αντανακλαστικά διατήρησης της ισορροπίας και βοηθούν το σώμα να αντιδρά άμεσα και γρήγορα.
Χρειάζεται τέλος κάποιου τύπου αερόβια άσκηση ή φυσική δραστηριότητα που να εκτελείται κατά κανόνα σε όρθια θέση, όπως είναι για παράδειγμα το περπάτημα, το jogging, το αερόμπικ και ο χορός. Και αυτό διότι είναι πια τεκμηριωμένο ότι η θετική επίδραση της άσκησης στα οστά μεγιστοποιείται μέσω δραστηριοτήτων που επιβαρύνουν το σκελετό και απαιτούν το «κουβάλημα» του σωματικού μας βάρους.
Οι δραστηριότητες αυτές πρέπει να επαναλαμβάνονται σε τακτά χρονικά διαστήματα και να εκτελούνται με μια μέτρια ένταση, κάτι που συνεπάγεται γρηγορότερο καρδιακό ρυθμό και μια σχετική δυσκολία στην αναπνοή, τόση που να επιτρέπει τη διεξαγωγή μιας χαλαρής συζήτησης κατά τη διάρκεια της άσκησης.
Σε κάθε λοιπόν περίπτωση που έχουμε τη διάγνωση μειωμένης οστικής πυκνότητας στον έλεγχο των οστών (συνήθως ελέγχουμε το ισχίο και την οσφυική μοίρα), είναι σημαντικό να απευθυνόμαστε στον εξειδικευμένο ιατρό, ο οποίος θα κρίνει, εάν πέρα από τα παραπάνω μέτρα, κρίνεται αναγκαία και ωφέλιμη στην περίπτωσή μας επιπλέον η φαρμακευτική θεραπεία για την αντιμετώπιση της οστεοπόρωσης. Ο φυσίατρος και ο ορθοπαιδικός είναι οι βασικότερες ιατρικές ειδικότητες με εξειδικευμένες γνώσεις πάνω στο αντικείμενο.
Γιαννης Μαυρόπουλος
Ειδικός ιατρός αποκατάστασης – Φυσίατρος
Επιστημονικός διευθυντής κέντρου MedicalRehab
τ. Επιμελητής κλινικής αποκατάστασης νοσοκομείου Karolinksa, Sweden
